Bệnh tăng huyết áp luôn là nỗi ám ảnh về sức khỏe của những người lớn tuổi. Đây được coi là căn bệnh có thể giết người lặng thầm và gây nên những biến chứng khôn lường. Trong khi đó, bệnh này đang dần có dấu hiệu trẻ hóa. duyên do cao áp huyết đến từ nhiều lý do khác nhau. Tùy thuộc vào duyên cớ mà người bệnh cần có những giải pháp để ổn định áp huyết hiệu quả, tránh biến chứng.
Huyết áp là gì?
Huyết áp là sức ép của máu tác động lên thành động mạch. áp huyết được tính bằng đơn vị mmHg và được xác định bằng cách đo huyết áp. huyết áp có hai chỉ số:
- áp huyết tâm thu trình diễn.# ở chỉ số trên, là áp huyết khi tim co bóp
- huyết áp tâm trương miêu tả ở chỉ số dưới, là áp huyết khi tim bạn được thư giãn
Ví dụ: huyết áp 130/80mmHg: 130 là huyết áp tâm thu, 80 là huyết áp tâm trương. thành thử khi bác sĩ hoặc y tá cho bạn biết huyết áp của bạn, thì họ sẽ nói 2 con số.
Thế nào là tăng huyết áp?
Tăng huyết áp là căn bệnh rất thường gặp ở người cao tuổi nói chung. Cụ thể như sau:
Cao áp huyết là tình trạng áp lực máu lên thành động mạch tăng cao hơn so với mức thường ngày. Ở mức thông thường, hai chỉ số áp huyết tâm thu và huyết áp tâm trương là 120/80 mmHg. Khi chỉ số áp huyết tâm thu > 140mmHg và hoặc áp huyết tâm trương >90mmHg thì người bệnh gặp phải tình trạng tăng áp huyết. chừng độ tăng áp huyết nặng hay nhẹ phụ thuộc vào sự đổi thay của các chỉ số này.
Nếu tình trạng tăng áp huyết không được kiểm soát tốt sẽ dẫn tới những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe. Đặc biệt là nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ,….dẫn đến tử vong hoặc để lại hậu quả nặng nề về sức khỏe, làm suy giảm chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
Nguyên cớ của gây tăng huyết áp là gì?
Đa phần bệnh thường gặp ở người lớn tuổi không có nguyên nhân (tăng huyết áp vô căn hay nguyên phát); khoảng 10% tình trạng có nguyên nhân, còn gọi là tăng áp huyết thứ phát.
Tăng huyết áp nguyên phát (vô căn)
Khoảng 90% trường hợp huyết áp tăng cao không xác định được duyên do.
Bệnh có tính gia đình, nhiều người trong gia đình cùng mắc tình trạng này, đặc biệt khi lớn tuổi hoặc có bệnh đái tháo đường. Ngoài ra còn có các nguyên tố khác dễ đưa đến mắc bệnh cao áp huyết như thói quen ăn mặn (nhiều muối), hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều, dư cân hoặc béo phì, ít vận động thể lực, có nhiều căng thẳng, áp lực trong cuộc sống.
Tăng áp huyết thứ phát
Khi xác định có một nguyên nhân trực tiếp thì gọi là tăng huyết áp thứ phát. Tình trạng này chiếm khoảng 10% ca bệnh nhưng nếu điều trị theo đúng nguyên do thì bệnh có thể chữa khỏi. Các duyên cớ thường gặp là:
- Bệnh thận là duyên cớ thường gặp nhất trong tăng áp huyết thứ phát (Ví dụ: viêm cầu thận, hội chứng thận hư, suy thận mãn, hẹp động mạch thận…)
- Bệnh lý tuyến thượng thận, là một tuyến nội tiết nằm ngay phía trên thận mỗi bên, tiết ra các hormone điều hòa muối – nước và áp huyết của thân. Nếu u của tuyến này tiết thất thường các hormone sẽ làm huyết áp tăng. Điều trị cắt bỏ khối u có thể chữa khỏi bệnh huyết áp cao, không cần uống thuốc lâu dài hoặc lượng thuốc uống ít lại.
- Một số bệnh lý nội tiết khác cũng khiến huyết áp tăng như cường giáp, suy giáp, bệnh Cushing,…
- Một số loại thuốc khi uống như corticoides (điều trị bệnh viêm khớp, bệnh Lupus, hen suyễn, dị ứng,..), thuốc kháng viêm, giảm đau, hormone thay thế hoặc thuốc tránh thai,…
- Hội chứng ngưng thở khi ngủ.
- Tăng áp huyết ở trẻ mỏ hoặc người trẻ cần phải loại trừ bệnh tim bẩm sinh do hẹp eo động mạch chủ. Khi đó huyết áp ở hai tay rất cao, trong khi huyết áp ở chân thì thấp hoặc không đo được. Điều trị bệnh này bằng giải phẫu hoặc nong đặt stent trong lòng động mạch chủ đoạn bị hẹp.
Biểu thị của bệnh tăng huyết áp
Tùy thuộc chừng độ tăng huyết áp mà bệnh nhân có những biểu hiện tăng huyết áp khác nhau. Ở giai đoạn ban đầu, bệnh không gây nên những triệu chứng gì dễ nhận biết. Với những người tăng huyết áp thường sẽ có dấu hiệu chung khi áp huyết tăng bất thường là: hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, buồn nôn, đi không vững, ngất xỉu,… Ở mức độ nặng, tăng áp huyết quá cao sẽ làm vỡ mạch máu, nhồi máu não, nhồi máu cơ tim,… gây tử vong,…
Bệnh cao huyết áp hiểm nguy như thế nào?
Từ những căn do cao áp huyết kể trên có thể thấy rất khó để xác định được cơ chế tác động, duyên do gây bệnh để chủ động dự phòng từ sớm. Căn bệnh này được coi là “kẻ giết người lặng thầm”. Bệnh có thể gây nên những biến chứng sau:
Thiếu máu cơ tim
Tăng áp huyết là vấn đề đến từ áp lực của huyết mạch. Khi gặp phải tình trạng này, động mạch vành bị tắc nghẽn khiến cho máu truyền tới tim bị giảm đi rõ rệt. Bệnh nhân thường có biểu đạt là đau ngực bên trái, cơn đau kéo dài 15 - 20 phút, có thể lan đến cánh tay.
Tăng nguy cơ đột quỵ
Tình trạng cao áp huyết khiến bệnh nhân gặp phải tình trạng phì đại thất trái, nhất là những người bị béo phì hoặc cao tuổi. Tình trạng này khiến cho bệnh nhân dễ bị suy tim, tăng nguy cơ bị đột quỵ, tăng khả năng tử vong. Những bệnh nhân cao tuổi bị tăng áp huyết cần đặc biệt lưu ý, khi làm việc găng tay, sốc tâm lý hoặc mệt mỏi quá sức rất dễ dẫn đến tình trạng đột quỵ.
Các biến chứng hiểm khác
căn do cao áp huyết khó xác định nên việc điều trị đối với nhiều bệnh nhân thường gặp khó khăn. Điều này dẫn đến việc tăng nguy cơ các biến chứng nguy hiểm khác. Trong đó phải kể đến các tình trạng nghiêm trọng như: tai biến huyết mạch não, xơ vữa động mạch, ảnh hưởng thị lực, ảnh hưởng khả năng vận động,… Bệnh nhân cao áp huyết cần được theo dõi sức khỏe liền, theo dõi áp huyết hàng ngày để kiểm soát nguy cơ tăng huyết áp thất thường.
Làm gì để đề phòng bệnh tăng áp huyết?
Để đề phòng tăng huyết áp hoặc điều trị tăng huyết áp mọi người nên thực hành lối sống tốt cho sức khỏe từ sớm. Nhiều nghiên cứu cho thấy duy trì cân nặng lý tưởng, tập thể dục đều đặn, chế độ ăn cho người bị tăng áp huyết thích hợp.
- Chế độ ăn lành mạnh: ít chất béo; ăn nhiều trái cây, rau, củ, quả, hạt và các sản phẩm từ sữa ít béo, ăn cá, thịt gia cầm loại bỏ da…
- Giảm lượng muối ăn vào, giảm ăn thịt mỡ, thức ăn đóng hộp, thức ăn nhanh
- Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày vào hầu hết các ngày trong tuần, tăng cường vận động thể lực, chơi thể thao. Việc luyện tập thể dục giúp giảm huyết áp, giảm cân hoặc giữ cho bạn cân nặng hạp, và giảm stress
- Kiểm soát cân nặng, giảm cân nếu dư cân
- Hạn chế uống rượu bia
- Không hút thuốc lá và tránh khói thuốc
- thăng bằng cuộc sống, tránh găng
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm những mối nguy cơ có thể điều chỉnh được
Tăng huyết áp hay cao huyết áp đang dần trở thành phổ biến và hiểm nguy. Chính thành ra, bệnh cần được chẩn đoán và điều trị sớm để ngăn ngừa các biến chứng sức khỏe hiểm nguy.
Cùng hiểu về biến chứng tăng huyết áp
Đọc thêm về biểu hiện tăng huyết áp
Tìm hiểu thêm về cách làm tăng huyết áp
